Η Περίστα είναι ένα πανέμορφο χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά στην αθέατη πλευρά των διαδρομών της τουριστικής ορεινής Ναυπακτίας, στα παλιά Κράβαρα, σε 900 μ. υψόμετρο. Συγκεκριμένα, είναι χτισμένη στις πλαγιές του Ξηροβουνίου, η ψηλότερη κορυφή του οποίου αγγίζει τα 1.120 μ. Από το απέναντι χωριό, τον Πέρκο, που είναι χτισμένο στην πλαγιά του βουνού Ψώριαρη (υψόμετρο 1.404 μ.), το χωρίζει μια βαθιά χαράδρα, την οποία διασχίζει το ρέμα του Κάκκαβου μέχρι να ενωθεί με τα νερά του Εύηνου ποταμού, που οι ντόπιοι ονομάζουν Φιδάρη, γιατί καθώς κυλάει ανάμεσα στα βουνά μοιάζει σαν ασημένιο φίδι που αργοσέρνεται.

Τον χειμώνα δυστυχώς ερημώνει. Πολύ λίγοι κάτοικοι, κυρίως ηλικιωμένοι, μένουν ακόμη εδώ. Αν και το χωριό διαθέτει ένα πανέμορφο πετρόχτιστο σχολείο στην άκρη της χαράδρας μπροστά από την εκκλησία -έργα και τα δύο από δωρεές των απόδημων Περιστιανών- οι νέοι το εγκατέλειψαν. Τώρα πια ζωντανεύει μόνο τα καλοκαίρια, όταν οι απανταχού στην Ελλάδα αλλά και οι μετανάστες σε χώρες του εξωτερικού Περιστιανοί επιστρέφουν για να χαρούν την ομορφιά της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Τον χειμώνα όμως το χωριό αποκτά άλλη μαγεία.

Χρόνια τώρα, μόλις αρχίζουν τα κρύα και οι βροχές, ανεβαίνουμε μέχρις εδώ... για να ξυπνήσουμε πάνω από τα σύννεφα.
Από την αρχή μάς μάγεψε το θέαμα της χαράδρας και των γύρω βουνών τις υγρές χειμωνιάτικες ημέρες. Γι’ αυτό ξυπνάμε σχεδόν πάντα χάραμα, για να απολαύσουμε το ξύπνημα της φύσης και τα χρώματα που ξαναγυρίζουν στο χωριό, καθώς φωτίζεται από τις πρώτες αχτίδες του ήλιου.

Εάν το προηγούμενο βράδυ έχει βρέξει, όταν ξυπνάμε, η χαράδρα του Κάκκαβου είναι εξαφανισμένη και τα χωριά που στέκονται στις δύο αντικρινές πλαγιές ανεβαίνουν ψηλά, πάνω απ’ τα σύννεφα. Οι υδρατμοί της νυχτερινής βροχής σιγά-σιγά με τη ζέστη της ημέραςς εξατμίζονται και σχηματίζουν πυκνά, ολόλευκα σύννεφα που ξεχύνονται από τα σπλάχνα της χαράδρας, την εξαφανίζουν από το ορατό πεδίο και απλώνονται σαν πυκνή ομίχλη στις δύο πλαγιές, σέρνονται ανάμεσα στα σπίτια και τα δένδρα και ενώνονται με τα σύννεφα που κατεβαίνουν από τις κορυφές των βουνών. Κάποια στιγμή, τα πάντα χάνονται σ’ ένα πυκνό πέπλο ομίχλης. Οταν η ομίχλη αρχίζει να διαλύεται, το τοπίο εμφανίζεται αργά πάλι ανάμεσα στα τελευταία ξέφτια της ομίχλης και πίσω από τα χαμηλά σύννεφα, απέναντι και δεξιά από το χωριό, ξεπροβάλλουν οι χιονισμένες κορυφές του γρανιτένιου Αννινου. Εικόνα ονειρική!


Ακολουθώντας τα μονοπάτια

Το χωριό έχει δύο παράλληλους δρόμους που χωρίζουν τα σπίτια του με τις αυλές πνιγμένες στο πράσινο και στα λουλούδια σε τρία επίπεδα. Ο κάτω δρόμος περνάει από την πλατεία του χωριού, που στέκει σαν μεγάλη βεράντα στην άκρη της χαράδρας. Ο πάνω δρόμος διασχίζει το χωριό κάμποσα μέτρα πιο ψηλά κι ανάμεσα στους δρόμους τα σπίτια συνδέονται με στενά σοκάκια που αναπτύσσονται με σκαλοπάτια στην πλαγιά. Στο τέλος του χωριού, μετά την εκκλησία, ο ασφαλτόδρομος συνεχίζεται για λίγο και μετά γίνεται χωματόδρομος.

Από εδώ ξεκινούν διαδρομές λίγο… απρόβλεπτες. Αν και υπάρχει χωματόδρομος που πηγαίνει παράλληλα με το ποτάμι μέχρι το φράγμα του Εύηνου, η διαδρομή μπορεί να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις από τα νεροφαγώματα ή τις κατολισθήσεις που προκαλούνται από τις βροχές. Για να είστε σίγουροι, ρωτήστε στο χωριό πριν πάρετε αυτόν τον δρόμο αν περνάει από εκεί αυτοκίνητο. Διαφορετικά, πρέπει να γυρίσετε πίσω, στην αρχή της διασταύρωσης για Περίστα και να πάρετε τον ασφαλτόδρομο. Είναι όμως πανέμορφος και ενδείκνυται για περιπατητές, για εκτός δρόμου μηχανές και για αυτοκίνητα 4x4.

Αρκετά μονοπάτια που ξεκινούν από το χωριό είναι ιδανικά για βόλτα. Ενα από αυτά οδηγεί πάνω από το χωριό, στο διάσελο, που στο βάθος του σε μια πυκνή συστάδα από πλατάνια με τρεχούμενα νερά, είναι χτισμένο το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, ενώ δίπλα του υπάρχει ο απέριττος τάφος ενός μοναχού. Η θέα από το διάσελο στα γύρω βουνά είναι φανταστική.
Από το απέναντι χωριό, τον Πέρκο, περνάει χωματόδρομος, που κάνει τον γύρο των βουνών και φθάνει στο Θέρμο.


Πού βρίσκεται

Η Περίστα ανήκει στον νομό Αιτωλοακαρνανίας και συγκεκριμένα στον Δήμο Πλατάνου. Βρίσκεται βορειοδυτικά της Ναυπάκτου, στα σύνορα με την Ευρυτανία. Η απόσταση από τη Ναύπακτο είναι 1-1½ ώρα οδήγησης, μέσα σ’ ένα ορεινό και πανέμορφο τοπίο. Τον χειμώνα θέλει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί δεν ξέρεις σε ποια στροφή οι βροχές και τα χιόνια θα έχουν εξαφανίσει το μισό οδόστρωμα ή θα το έχουν κλείσει δέντρα και πέτρες πεσμένα απ’ τον αέρα. Το θέαμα όμως σε αποζημιώνει.


Πλάτανος
«Γεια μου, πλούτη μου»

Ο Πλάτανος, το κεφαλοχώρι της περιοχής, είναι η ιδανική έδρα για να γνωρίσετε την περιοχή, καθώς εδώ υπάρχουν ξενώνες, αρκετές ταβέρνες καθώς και καφενεία, για να σας φιλοξενήσουν. Το χωριό, όμορφο, μεγάλο, καθαρό, είναι η έδρα του δήμου. Από εδώ περνάει το λεωφορείο για τα γύρω χωριά. Εχει νοσοκομείο, πνευματικό κέντρο και ένα πολύ όμορφο και ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο, Εχει δημιουργηθεί αποκλειστικά από δωρεές κατοίκων του Πλατάνου και των γύρω χωριών, όπως η Περίστα, και φυλάει μέσα του μνήμες ζωής, τις οποίες οι μεγαλύτεροι θυμούνται ακόμη. Οι νεότεροι πάλι μαθαίνουν για την καταγωγή τους, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις, που δεν πρέπει να αφήνουν να αλλοτριώνονται από την ισοπέδωση της Αθήνας. Γιατί Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα. ΕΥΤΥΧΩΣ.

Εξω από το μουσείο υπάρχει μια απλή, ξύλινη πινακίδα, με μια μεγάλη αλήθεια γραμμένη επάνω: «Γεια μου, πλούτη μου». Δεν ξέρω γιατί είναι τοποθετημένη έξω από το Λαογραφικό Μουσείο και το Πνευματικό Κέντρο του χωριού. Αν όμως αυτό σημαίνει ότι η αξία αυτή έχει περάσει στην παράδοση της σκέψης των κατοίκων της περιοχής, τότε έχουν κάνει ένα τεράστιο άλμα προς την ευτυχία.

Ο Πλάτανος είναι χτισμένος στους πρόποδες του όρους Αλωνάκι. Στην ουσία, είναι δύο χωριά. Ο Πλάτανος και ο Κάτω Πλάτανος, με απόσταση μόλις πέντε λεπτών μεταξύ τους και με μερικά μέτρα υψομετρικής διαφοράς.

Στη μέση της πλατείας στον Πλάτανο στέκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου, μια πανέμορφη βασιλική με δύο καμπαναριά. Πίσω από το ιερό, ο μεγάλος πλάτανος χαρίζει τη σκιά του το καλοκαίρι στα τραπεζάκια που απλώνονται πάνω στις πέτρινες πλάκες της πλατείας από τα γύρω μαγαζιά.

Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόχτιστα, με κεραμιδένιες στέγες. Μια βόλτα στα καλντερίμια του μας φανερώνει όμορφα, πέτρινα δίπατα σπίτια και τις προσόψεις παλιών μαγαζιών, που θυμίζουν εποχές που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Στη διασταύρωση πριν από την πλατεία, λίγο ψηλότερα, στέκεται η προτομή του ήρωα του ’21 Γεώργιου Καραϊσκάκη, που είχε εδώ το αρχηγείο του.


ΕΡΡΙΚΑ ΠΕΛΩΡΙΑΔΟΥ